طرح کارآفرین یزدی برای احیای زنجیربافی، نوجوانان پای کارند - مقاله های علمی

به گزارش مقاله های علمی، چشمان شان به دست استاد است و حلقه های نازک آهنی را روی هم تاب می دهند. بچه هایی که تصمیم گرفته اند تابستان سال جاری خود را متفاوت بگذرانند و یک هنر یاد بگیرند؛ هنری که بومی شهرشان است و آوازه اش به درازای تاریخ می رسد.

مقاله های علمی- راحله عبدالحسینی: صحبت از کارگاه کوچک آقا مهدی در شهرستان اردکان است. کارگاهی که چند سال پیش به همت مهدی راستجو راه اندازی شد تا هنر بومی شهرستان اردکان را زنده کند؛ هنر زنجیربافی. در بین صنایع دستی کهن ایرانی، خاستگاه هنر زنجیربافی به شهرستان اردکان در یزد می رسد که حالا در زمره هنرهای از یاد رفته دسته بندی می گردد. هنری که این روزها تنها طلایه دارش آقا مهدی است. هر چند می گوید دخل و خرج کارگاه با هم نمی خواند، اما از اینکه نسل جوان فوت و فن هنر بومی شهرشان را یاد می گیرند و نمی گذارند برای همواره به فراموشی سپرده گردد، مسرور و راضی است. پای صحبت او نشستیم تا از جهانی زنجیر اردکانی بیشتر برای مان بگوید.

در پی فوت و فن کار

با لهجه شیرین یزدی، آرام و شمرده صحبت می نماید. درست مثل اقلیم کویر شهرش که پیش از هر چیز صبوری را به مردمش یاد داده. مهدی راستجو روزها در کارخانه شیشه اردکان مشغول کار است تا چرخ زندگی اش را بچرخاند، اما گرفتاری های روزمره باعث نشده تا از علاقه اش به جهانی هنر دست بکشد. مهدی 34ساله از همین چند سال پیش می گوید که تصمیم گرفت کارگاه کوچک هنری راه اندازی کند. او به مقاله های علمی می گوید: در استان ما سر بچرخانی یک اثر هنری می بینی. مثلا میبد شهر جهانی زیلو است. انواع هنرهای نساجی مثل دارایی بافی یا احرامی بافی هم حاصل هنر یزدی هاست. اما در شهر من اردکان، هنر زنجیربافی منحصر به فرد است. من هم تصمیم گرفتم دنبال این هنر را بگیرم.

پاشنه های کفش را ورکشید و در پی یک استادکار زنجیربافی کوچه های خاکی اردکان را زیرپا گذاشت. او ادامه می دهد: هنر زنجیربافی در معرض فراموشی است. استادان پیشکسوت از جهان رفته اند. افرادی هم که این کار را از استادان قدیمی یاد گرفته اند حالا نه کارگاهی دارند نه کسی آنها را می شناسد. مدتی هم شاگرد مرحوم رضا غفوری بودم که از صاحب نامان این هنر در اردکان بود. او هم زمانی که دید هنر شهرش از یاد و خاطره ها رفته، عزم بیشتری پیدا کرد و خانه به خانه در پی راه و رسم زنجیربافی رفت. در بین بستگان و اقوامش هم آشنایی نداشت که این هنر را بداند: پیشکسوتان سال هاست این هنر را کنار گذاشته اند و در پی شغل دیگری رفته اند. چون زنجیربافی دیگر بازار کار ندارد. من هم از هر یک سرنخی گرفتم و آموزش ها را مثل تکه های پازل کنار هم گذاشتم تا ابعاد و زوایا این هنر را فراگرفتم و کرکره کارگاه را بالا دادم. درواقع من با آزمون و خطا این هنر قدیمی را یاد گرفتم.

کاربری تازه برای هنری قدیمی

مهدی راستجو برای توسعه کسب وکار هنری اش تقاضای تسهیلات از اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می نماید و می گوید که با این عایدی اندک حتی نمی تواند از عهده اقساط تسهیلات برآید و زنده نگه داشتن این هنر نگاه جدی مسئولان امر را می طلبد. راستجو می گوید: فوت و فن کار را یک روزه به هنرجو یاد می دهم، اما برای ماهر شدن باید ماه ها کوشش کرد. کوشش در کار هنری هم فراغت و انگیزه می خواهد.

برگزاری دوره آموزشی برای هنرمندان و صاحبان ایده و خلاقیت در زمینه هنر زنجیربافی، یکی از اولویت های اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد است که معاون صنایع دستی این اداره به آن اشاره می نماید. عبدالمجید عربی به مقاله های علمی می گوید: زنجیربافی هم مثل دیگر هنرهای در معرض فراموشی باید کاربری تازه ای مطابق با زندگی امروزه پیدا کند و این مهم با همکاری هنرمندان خلاق محقق می گردد.

نگاهی به بازار مورد علاقه مخاطبان نشان می دهد که با وجود اینکه زنجیر اردکانی بعضی از کاربری های گذشته خود را از دست داده است، اما می تواند در بازار زیورآلات دست ساز به خوبی جای خود را باز کند و رقیبان چینی را کنار بزند.

* گزارش کامل را می توانید در صفحه ایرانشهر (12) روزنامه مقاله های علمی (پنج شنبه، 9 شهریور) بخوانید.